openingsshot: camera maakt een rondwandeling rondom het dorp Zwartsluis, langzaam trekt het dorp voorbij.

geluid: een stem verteld een annekdote:

‘ik weet nog dat ik in mijn studie een uitbreidingswijk moest ontwerpen. Natuurlijk tekende iedereen een romantisch gelegen café midden in de woonwijk aan een meertje. De reactie van de docent was ontluisterend, maar tekenend voor de ruimtelijke ordening in dit land. ‘ga jij daar zelf een café beginnen?’ vroeg de prof. ‘Nee. ik niet, ik ben stedenbouwkundige’, was mijn antwoord, ‘maar ik wil graag dat daar een cafe komt.’ ‘Dan is het enige middel dat je ter beschikking staat het bestemmingsplan’, zo ging hij voort, ‘je verbiedt overal elders in de wijk een cafe, zodat de enige plek waar het kan komen, deze door jouw aangewezen lokatie is.’

Pas later, toen ik elders in de wereld had rondgekeken, besefte ik hoe deprimerend deze werkwijze van verbieden doorwerkt in de monofunctionaliteit van onze nieuwbouw. Want de kans dat iemand een café opent, uitgerekent op die plek in de wijk, is nagenoeg nihil. En iemand, die verderop woont en mischien overweegt een pannekoekenhuis te beginnen, leest vervolgens in het bestemmingsplan dat dat juist in zijn huis niet mag.

Maar ik voorspel je, de onvrede van de huidige managersgeneratie slaat langzaam maar zeker om in een trendy pragmatisme. Steeds meer mensen worden zelfstandig en willen meer zingeving in hun leven. Dat gaat in de toekomst ook doorwerken in de ruimtelijke ordening, in het bestemmingsplan.

Kijk maar eens hier, naar het dorpje Zwartsluis. Hier is in 2007 begonnen met een Slow-Bestemmingsplan, waarin niet de verboden, maar de mogelijkheden werden benoemd.’ Het sluit aan bij de trend van slow-food, slow-design en slow-email wat in die tijd hip was. Een slow-development-plan waarin de kwaliteit van het leven weer centraal staat.